سلیاک

سلیاک

سلیاک چیست ؟

بیماری سلیاک یا بیماری روده ای ناشی از حساسیت به گلوتن، بیماری مزمن و التهابی است که علاوه بر دستگاه گوارش، سایر اعضای بدن را نیز به نحوی درگیر می سازد.

مقدمه ای بر سلیاک

این بیماری در سراسر نقاط جهان مشاهده میشود، ولی در برخی از کشروها شیوع بیشتری دارد. برآورد میشود که یک درصد از جمعیت ایرانی به این بیماری مبتلا هستند.

هر چند که آمار دقیقی در دست نیست ولی انجام مطالعات پراکنده، میزان ابتدا در افراد در معرض خطر را بیش از حد انتظار نشان داده است. لذا با توجه به شیوع قابل ملاحظه بیماری سلیاک، آگاهی جامعه پزشکی و مردم میتواند در شناسایی و شناخت بیشتر از این بیماری تاثیر گذار باشد.

این بیماری حاصل تداخل گلوتن موجود در مواد غذایی، سیستم ایمنی بدن، ژنتیک و عوامل محیطی است. گرچه هنوز نکات مبهمی در رابطه با علت بیماری و نحوه پیشرفت آن وجود دارد، ولی پیشرفت های قابل توجهی در زمینه آزمون های تشخصیص، پاتولوژی و سیستم های ایمنی و ژنتیکی حاصل شده که پزشکان را در زمینه شناسایی و شناخت بیماری و  درمان آن بیش از پیش توانمند ساخته است.

بیماری سلیاک در تمام سنین و در هر دو جنس مرد و زن دیده میشود. گرچه شکل غالب بیماری با علائم گوارشی تظاهر میکند؛ ولی با تاثیر بر سایر اعضا بدن موجب بروز علائم خارج روده ای نیز میشود. 

در بیمارانی که با علائم سوء جذب مانند لاغری، بی اشتهایی، اسهال، نفخ و دردهای شکم، خستگی، کم خونی، کمبود کلسیم و پوکی استخوان مراجعه میکنند. 

در صورت شک به بیماری سلیاک، اولین قدم درخواست آزمایشات سرولوژیک است که در صورت مثبت بودن باید توسط متخصص گوارش نمونه برداری از روده باریک آن ها صورت گیرد.

در صورت مشاهده علائم کلاسیک بیماری، تشخیص بر اساس یافته های بالینی و شواهد سرولوژیک آسان خواهد بود، در حالی که در برخی از موارد، بیماری به صورت خاموش است و شاید تنها علائم غیرمعمول بیماری مانند التهاب مفاصل، اختلالات عصبی، ضایعات پوستی و یا نازایی مشاهده شود. 

بنابراین در بیماران سلیاکی با علائم غیرمعمول با بیماران بدون علائم، قرار گیری طولانی در معرض گلوتن با افزایش خطر عوارض جانبی همراه است.

با این که تشخیص و درمان بیماری سلیاک میتواند امر پیچیده ای باشد، ولی مطمئننا توجه و هوشیاری جامعه پزشکی و مردم در تشخیص سریع و شروع درمان بیماری و جلوگیری از عوارض زودرس و دیررس آن موثر خواهد بود. 

در ادامه به تفکیک میتوانید نکات کاربردی در بهبود علائم این بیماری را مشاهده کنید

غذای مناسب

یک فرد دچار سلیاک چه غذاهایی میتواند مصرف کند؟

منابع:

کتابچه ی راهنمای رژیم غذایی بدون گلوتن؛ نوشته شده توسط محمد رستمی نژاد
مركز تحقيقات بيماري هاي گوارش و كبد، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي